Öğretmenler ve Yöneticiler
SIKÇA SORULAN SORULAR
1. Okula uyum etkinliklerini seçerken nelere dikkat etmeliyim?
2. Öğretmen olarak, velileri evde okula uyum etkinlikleri yapmaları konusunda nasıl destekleyebilirim?
Okula Uyum Programı kapsamında çocuklarının okula uyumunu desteklemede velilere yardımcı olacak bir araç olarak Aile El Kitapları tasarlanmıştır. Aile El Kitapları okul öncesi eğitime ilkokula ve ortaokula geçiş sürecinde karşılaşılması muhtemel problemler, bu problemlere yönelik etkili ve pratik çözüm önerileri ve okula uyum sürecinde velilerin verebileceği destekler konusunda öneriler ve etkinlik örnekleri içermektedir. Etkinliklerin nasıl seçileceği, uyarlanabileceği ve uygulanabileceği konusunda öğretmenlerin anne-babalara model olması ve çocuklarının okula uyumunda oynadıkları önemli role ilişkin farkındalık kazandırması okula uyum programının başarısı için gereklidir.
3. Okula uyum sürecinde rehber öğretmenle nasıl işbirliği yapmalıyım?
Uyum programına başlarken, olası sorunları okul yöneticisi ve rehber öğretmenle paylaşarak çözüme ilişkin fikir alışverişinde bulununuz. Öğretmenler;
- etkinliklerin uygulanması,
- çocukların gereksinimlerinin karşılanması,
- eğitim ortamlarının çocukların uyumunu kolaylaştıracak şekilde düzenlenmesi
- sürecin değerlendirilmesi
- çocukların okula uyum sürecinde karşılaşabilecekleri sorunlar
- okul, veli, ve çocuklara yönelik ihtiyaç listelerinin hazırlanması, toplanması ve çözümlenmesi konularında rehber öğretmenle bilgi ve deneyim alışverişinde bulunmalı, birbirlerine destek olmalı ve çocuklar hakkında sürekli bilgi alışverişinde bulunmalıdırlar.
4. Çocukların arkadaşlık becerilerini nasıl destekleyebilirim?
Öncelikle çocukların sahip oldukları ve geliştirmeye ihtiyaç duydukları arkadaşlık becerilerinin neler olduğuna ilişkin gözlem yapmalısınız. Çocuklara arkadaşlık ilişkilerinde sergileyebilecekleri sosyal görevler (bir gruba veya aktiviteye katılma, kendini savunma, paylaşma, işbirliği, ricalara cevap verme, bir konuşmayı sürdürme gibi) verebilirsiniz. Ayrıca, eğitim etkinliklerinde kullanacağınız farklı öğretim yöntem ve teknikleriyle çocukların arasındaki arkadaşlık ilişkilerini destekleyebilirsiniz.
5. Sınıfımda okul öncesi eğitime / ilkokula / ortaokula devam eden özel gereksinimli birey var. Öğrencimin okula uyumunu nasıl destekleyebilirim?
Öğrencinizin engel grubuna ait özelliklerini ve çocuğun bireysel özelliklerini öğrenmelisiniz. Öğrencinizle mümkün olduğu kadar sık ve uzun bireysel iletişimde bulunmalısınız. Özel gereksinimli öğrencinizin uyum sürecinde, sınıfta başka uyum sorunu yaşayan çocuk varsa, birbirlerini etkilemelerini engellemeye çalışmalısınız. Özel gereksinimli öğrencinizin kabullenilmesi ve yadırganmaması için diğer öğrencilere model olmalısınız ve dikkat edilmesi gereken konulara ilişkin uygun açıklamalar yapmalısınız. Uyum süreci ve sonrasında, özel gereksinimli öğrencinizin ve diğer çocukların arasında gerçekleşebilecek sözel ve fiziksel saldırgan davranışlar öngörülmeli ve gerekli önlemler alınmalıdır. Öğrencinizin uyum süreci boyunca, veli ve rehber öğretmenle iletişim ve işbirliği içinde çalışmalısınız.
6. Okul kaygısı nedir? Belirtileri nelerdir?
Okul kaygısı; okula devam etmede veya okulda geçirilen süre boyunca çocuğun yaşadığı güçlüklerin tamamını ifade eder. Çoğunlukla çoğunun ebeveynlerinden ayrılma korkusu ile ilişkilidir. Okul öncesinden liseye kadar her dönemde görülebilir. Okul kaygısının belirtileri şunlardır; okula gitmek istememe, okul saati yaklaştığında sıkıntı artışı, ağlama, sinirlilik, saldırganlık, baş ağrısı, karın ağrısı, mide bulantısı, iştahsızlık, uyku düzeninde bozukluklar, iştahsızlık, okulda dikkat çekmeye yönelik davranışlar, evde kalma konusunda ısrarcılık, okulda pasif tutum sergileme, içe kapanıklık, utangaçlık, okul sorumluluklarını yerine getirmeme.
7. Okul kaygısı ile baş etmek için neler yapabilirim?
Öncelikle veli ve okul rehber öğretmeni ile işbirliği içinde hareket etmelisiniz. Çocuğun okul ortamında kendisini güvende hissetmesini sağlayacak düzenlemeler yapabilirsiniz. Çocukla sıcak bir ilişki geliştirmek, birebir iletişim kurmak, çocuğa karşı eleştirilerden uzak durmak ve çocuğu diğer arkadaşlarıyla kıyaslamamak gerekir. Çocuğun yaşadığı kaygı anlayışla karşılanmalı ve dikkate alınmalıdır. Sınıf içi çalışmalardan başarabileceği görevler verilerek ve çocuğun başarıları ön planda tutularak çocuk cesaretlendirilebilir. Aşırı ilgi göstermek, çocuğun okul kaygısı davranışlarını pekiştirebilir, bu nedenle dengeli davranılmalıdır. Veliler ile ortak tutum sergilenmeli, çocuğa karşı hoşgörülü ve tutarlı olunmalıdır. Bu durum birkaç haftayı geçmediği sürece normal kabul edilebilir. Ancak durum birkaç haftadan uzun sürdüğünde, okul rehber öğretmenine danışılarak veliler uzman desteğine yönlendirilebilir.
8. Öğretmen olarak okula uyumu nasıl kolaylaştırabilirim?
Okula uyum sürecinde öğretmen olarak çocuğa sıcak davranmanız, çocuğu eğitim ortamına katmanız ve çocuğun korku ve kaygılarını anlamanız önemlidir. Uyumda güçlük çeken çocuğa yönelik örseleyici davranışlarda bulunmamanız onu anladığınızı hissettirmeniz ve uyuma yönelik eğlenceli etkinlikler gerçekleştirmeniz önemlidir. Gerektiğinde uyum sorunları yaşayan çocukların evlerine ziyaretler gerçekleştirmeniz çocuğun uyumu sürecine katkıda bulunacaktır.
9. Yönetici olarak çocukların okula uyumunu kolaylaştırmak için neler yapabilirim?
Her şeyden önce okula başlamadan uyum süreciyle ilgili iyi bir planlama yapılmalıdır. Okulun ilk günü okulun fiziksel yapısı, öğretmen, plan ve programın tanıtıldığı bir oryantasyon çalışması yapılmalıdır. Çocukların okulu tanımaları sağlanmalı ve kafalarındaki soru işaretlerine cevaplar verilmelidir. Uyum sürecinde önemli bir paydaş olan ailelere bu süreçte ne yapmaları ve nasıl hareket etmeleri gerektiğine dair bir eğitim verilmelidir.